نویسنده: admin

موارد زیادی پیش می آید که همکاران یا بیماران جهت انتخاب منبع اکسیژن از ما سوال می کنند. معمولا ساده ترین جواب ما این است که این انتخاب بستگی به میزان مصرف اکسیژن بیمار دارد. اگر مصرف اکسیژن زیاد تجویز شده است بهتر است از اکسیژنساز استفاده شود. ولی انتخاب منبع اکسیژن جنبه های مختلف دیگری هم دارد که لازم است در نظر گرفته شود. در این نوشته قصد داریم ابعاد مختلفی را که در انتخاب بین اکسیژنساز و کپسول اکسیژن مطرح هستند و عواملی که در تصمیم گیری درست جهت انتخاب منبع اکسیژن وجود دارند ذکر کنیم.

ابتدا لازمست مشخص کنیم که این نوشته معیارهای انتخاب منبع اکسیژن خانگی با هدف بهبود کیفیت اکسیژن درمانی را در نظر دارد. برای انتخاب منبع اکسیژن در مراکز درمانی و همچنین در کاربردهای صنعتی موضوعات متعدد دیگری مطرح هستند که در صورت امکان در نوشته های بعدی بدان می پردازیم.

پیشنهاد اول، اکسیژنساز

نیاز اصلی مصارف خانگی امکان جابجایی آسان منبع اکسیژن است تا در موقع ضروری بتوان نیاز اکسیژن بیمار را فراهم کرد. کپسول اکسیژن و اکسیژنساز دو گزینه موجود در بازار هستند که این مهم را بخوبی فراهم می کنند. با اینکه هر دو گزینه وظیفه یکسانی دارند ولی تفاوت ساختاری زیاد در آنها وجود دارد. کپسول اکسیژن خواه بزرگ باشد یا یک کپسول اکسیژن قابل حمل کوچک، دارای مقدار محدودی اکسیژن است که تا زمانی که به پایان برسد مصرف می شود. اکسیژنسازها اما مجهز به چرخه تامین اکسیژن از هوا هستند که در طی آن هوای محیط فیلتر و اکسیژن با کیفیت مورد نظر پزشکی تولید می شود. بر خلاف کپسول اکسیژن، اکسیژنساز می‌تواند منبع تقریبا بی پایان اکسیژن را (تا زمانی که به برق وصل است) فراهم کند. 

اکسیژنسازها امکان ذخیره اکسیژن ندارند و مستقیما هوای اطراف را فیلتر و فشرده کرده و نیتروژن را از آن حذف می کند. اکسیژنسازها نسبت به کپسول مزیت آشکار دارند که نیازی به پر کردن مجدد ندارند. تا زمانی که کاربر باتری شارژ شده داشته باشد یا به منبع برق دسترسی داشته باشد، اکسیژن نامحدودی در دسترس او خواهد بود. اکسیژنسازهای همراه کوچک هم توسعه یافته اند که مانند کیف کوچکی قابل حمل توسط بیمار هستند و فعالیت روزمره را ممکن می کنند. البته قیمت اکسیژنسازهای همراه بیشتر از انواع خانگی است و لازمست هر چند سال یکبار مواد مصرفی اکسیژنسازها را جایگزین کرد. 

علاوه بر ظرفیت (تقریبا) بی پایان اکسیژنساز، ایمنی آن هم از کپسول اکسیژن بیشتر است. اکسیژن در کپسول اکسیژن تحت فشار ذخیره می شود و حمل و نقل و نگهداری آن ملاحظات ایمنی متعددی می طلبد. برای مثال نشتی کپسول اکسیژن یکی از عوارضی است که فضای اشباع از اکسیژن ایجاد می کند و خطر آتش سوزی را افزایش می دهد. این در حالیست که اکسیژنسازها فشار گاز در حد تنفس ایجاد می کنند و ملاحظات ایمنی کمتر دارند. 

مزایا و معایب اکسیژنساز

موارد اولویت کپسول

با وجود تمام این مزایای نسبی، جزئیاتی وجود دارد که ممکن است تصمیم در انتخاب اکسیژنسازها را به چالش بکشد. برخی از این موارد عبارتند از:

فعالیت روزمره بیمار

اغلب افرادی که مشکلات تنفسی حاد ندارند و قصد انجام فعالیت روزمره دارند ترجیح می دهند یک کپسول اکسیژن کوچک قابل حمل در کنار خود داشته باشند تا در هنگام بیرون رفتن استفاده کنند. البته باید توجه داشت که کپسول اکسیژن مقدار محدودی اکسیژن را در خود نگه می‌دارد و اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد می تواند زود خالی شود. حمل کپسول اکسیژن حتی انواع کوچک آن در برخی محل ها مثل فرودگاه و داخل هواپیما ممنوع است و محدودیت تردد ایجاد می کند.

مقدار مصرف اکسیژن

اغلب اکسیژنسازها حداکثر جریان ۵ لیتر در دقیقه را ایجاد می کنند که برای تنفس بیماران عادی کفایت می کند. در برخی از بیماران جریان بیش از 6 لیتر در دقیقه تجویز می شود که در این مورد نمی توان از اکسیژنساز معمولی استفاده کرد. کپسول اکسیژن برخلاف اکسیژنساز محدودیت تولید جریان اکسیژن ندارد و هر دبی جریان را فراهم می کند.

کیفیت اکسیژن

کیفیت اکسیژن هم در برخی بیماریها حائز اهمیت است. اکسیژنسازها از روش جذب نوسانی فشار یا PSA برای تولید اکسیژن استفاده می کنند که در طی آن نیتروژن از هوا جدا شده و (در بهترین حالت) ۹۵.۶٪ اکسیژن به همراه ۴.۴٪ گاز دیگر مثل آرگون تولید می کند. به همین دلیل خلوص اکسیژن اکسیژنسازهای خانگی در بهترین حالت ۹۵.۶٪ است. کیفیت اکسیژن اکسیژنسازها به مرور زمان با استهلاک مواد آن کاهش می یابد و لازمست به کمک خلوص سنج گاز اکسیژن کیفیت خروجی آن را سنجید.

معمولا کیفیت اکسیژن کپسول بهتر از اکسیژنساز است. تولید صنعتی اکسیژن اغلب با سرد کردن هوا و تقطیر اکسیژن با خلوص بالا و کیفیت ۹۹.۹٪ صورت می گیرد. اگر کیفیت اکسیژن بالا برای بیمار تجویز شده است باید کپسول اکسیژن را در کارخانجاتی که اکسیژن را به روش سرد کردن هوا تولید می کنند پر کنید.

فاکتورهای روانی

فاکتورهای روانی گوناگون وجود دارند که در انتخاب منبع اکسیژن بیمار باید مد نظر قرار داد. سروصدای دستگاه احتمالا منبع اصلی ایجاد اضطراب در بیمار یا اعضای خانواده است. مصرف اکسیژن کپسول بدون سروصدا صورت می گیرد ولی اکسیژنسازها در چرخه عملکرد خود نیاز به فشرده سازی هوا دارند که فرایند پر سروصدایی است. صدای ثابت و همیشگی اکسیژنساز ممکن است باعث ناراحتی افراد حساس به صدا بخصوص در طولانی مدت شود.

البته اضطراب تمام شدن اکسیژن و یا پر کردن آن هم می تواند منبع اضطراب بیمارانی باشد که از کپسول اکسیژن استفاده می کنند. در این شرایط مهم است که به نحو صحیحی فرایند پر کردن کپسول اکسیژن را مدیریت کرده و از اضطراب بیمار بکاهید.

اضطراب های مرتبط با امور مالی نیز مهم هستند. در حالی که هزینه اولیه خرید کپسول اکسیژن کم است، هزینه پر کردن و جایگزینی کپسول اکسیژن با گذشت زمان ادامه داشته و ممکن است عامل اضطراب بیمار یا اعضای خانواده شود.

مزایا و معایب کپسول اکسیژن

سوالاتی که در انتخاب منبع اکسیژن باید پرسید

جنبه های مختلف درمانی و سبک زندگی را در انتخاب اکسیژنساز یا کپسول اکسیژن  باید در نظر گرفت. در اینجا برخی سوال و جواب هایی که برای راهنمایی درست مخاطبان باید مطرح کرد اشاره شده است.

مصرف اکسیژن بیمار چقدر است؟

مقدار مصرف روزانه اکسیژن و تعداد دفعات استفاده از اکسیژن را در نظر بگیرید. اگر لازمست اغلب ساعات روز به اکسیژن دسترسی داشته باشید، دستگاه اکسیژنساز قابل حمل و نقل انتخاب مناسبی است. اگر فقط برای ساعات خواب نیاز به اکسیژن دارید، دستگاه اکسیژنساز خانگی ثابت به نظر کافی خواهد بود. اگر مصرف هفتگی اکسیژن در شرایط ویژه و زمان محدود توصیه شده است استفاده از کپسول اکسیژن کفایت خواهد کرد. اگر جریان بیشتر از ۶ لیتر در دقیقه تجویز شده باشد استفاده از کپسول اکسیژن مناسبتر است. در نظر داشته باشید که منبع اکسیژن باید نیازهای اکسیژن را از نظر  کیفیت، مقدار مصرف و سرعت جریان برآورده کند.

کی و کجا از اکسیژن استفاده می کنید؟

اگر در یک آپارتمان چند طبقه زندگی می کنید جابه جایی کپسول اکسیژن دشوار خواهد بود. اگر مصرف اکسیژن برای زمان خواب تجویز شده باشد، اکسیژنسازهای خانگی ثابت گزینه مناسبی هستند. البته این دستگاه ها سروصدای زیادی ایجاد می کنند. عایق بندی و مشخصات اکسیژنسازها روزبروز بهبود می یابند و سطح سروصدا در آنها کاهش می یابد.

آیا بیمار نیاز به جابجایی و مسافرت دارد؟

اگر مرتب سفر می کنید یا زمان زیادی را در خارج از خانه سپری می کنید، دستگاه اکسیژنساز شما باید قابل حمل باشد. اکسیژنسازهای همراه برای این شرایط مناسبتر هستند. البته کپسولهای اکسیژن مسافرتی و کوچک نیز در بازار وجود دارند ولی این مخازن گنجایش کمی داشته و ملاحظات ایمنی متعددی را برای پرواز یا مسافرت با آنها باید در نظر بگیرید. 

هزینه اکسیژن درمانی چقدر است؟

هزینه اولیه برای اکسیژنساز بیشتر است اما تقریبا شارژ جداگانه یا هزینه مصرفی در آن وجود ندارد. کپسول اکسیژن از طرف دیگر هزینه اولیه کمتری دارد، اما هزینه منظمی برای شارژ و تعویض کپسول خواهد داشت. مراکز پر کردن اکسیژن محدود هستند و لازم است قبل از تهیه کپسول اکسیژن در مورد محل پر کردن آنها هم اطلاعاتی را جمع آوری کنید. اگر قرار است کپسول را خودتان پر کنید هزینه حمل و نقل تا مرکز پر کردن اکسیژن را هم باید در نظر بگیرید.

برای اکسیژن درمانی به چه لوازمی نیاز دارید؟

برای مصرف اکسیژن علاوه بر منبع اکسیژن لوازم دیگری نیز مورد نیاز است. برای نمونه کپسول اکسیژن بدلیل فشار بالای گاز داخل آن نمی تواند بطور مستقیم به بیمار وصل شود و نیاز به رگولاتور (مانومتر) فشار دارد. برای نقل و انتقال کپسول پیشنهاد می شود از چرخ های دستی انتقال کپسول استفاده شود که باعث راحتی حمل و نقل و پایداری آن در کنار بیمار می شود. در مورد مواد مصرفی مناسب (شامل کانول و لوله بینی) برای انتقال گاز به بیمار با پزشک مشاوره کرده و از سازگاری آنها با منبع گاز خود اطمینان حاصل کنید. لوازم جانبی، از جمله چرخ دستی، کیف، بند و موارد دیگر را در نظر بگیرید.

نتیجه گیری

برای تامین خانگی اکسیژن انتخاب زیادی وجود ندارند ولی انتخاب درست می تواند از هزینه های اضافی کاسته و کیفیت مراقبت بیمار و درمان او را بهبود بخشد. کپسول اکسیژن و اکسیژنساز دارای مزایا و معایب مختص به خود هستند. در مقام مقایسه، استفاده از اکسیژنساز آسان تر است و در درازمدت هزینه کمتری ایجاد کرده، منبع مطمئن تری برای اکسیژن برای اکثر بیماران فراهم می کند. محدودیت اصلی اکسیژنساز پیچیدگی، هزینه بالای اولیه و نیاز به برق دائمی است. از طرف دیگر کپسول اکسیژن ساختار ساده تر داشته و برای عملکرد خود نیاز به منبع برق ندارد. با توجه به همپوشانی برخی مزایا و معایب این دو منبع، استفاده ترکیبی آنها برای بهبود کیفیت پشتیبانی پیشنهاد می شود. در این چیدمان یک اکسیژنساز برای تامین مداوم اکسیژن استفاده می شود و یک کپسول اکسیژن بعنوان “پشتیبان” در صورت قطع برق یا خرابی دستگاه، اکسیژن مورد نیاز بیمار را تامین می کند. 

خلوص سنج اکسیژن یا آنالایزر اکسیژن ابزاری برای اندازه‌گیری غلظت اکسیژن در گاز تنفسی است. در مواردی که غلظت اکسیژن در محدوده معین لازم است می توان از این دستگاه استفاده کرد.

در پزشکی کاربرد خلوص سنج اکسیژن در درمان بیماریهاست. در برخی از بیماریها به علت مشکلات ریوی امکان تنفس مناسب برای بیمار وجود ندارد. برای نمونه بیماران آمفیزم، بیمارانی که فشار خون بالایی دارند و افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند دچار مشکلات تنفسی هستند. در این شرایط ریه‌های بیمار توانایی جذب اکسیژن و انتقال آن به خون را از دست می‌دهند. این روند، اگر به مدت طولانی ادامه یابد، آسیب‌های جبران ناپذیر به بدن بیمار وارد می کند. برای جلوگیری از این اتفاق، روش‌های درمانی و دستگاه‌های مختلفی وجود دارند که پزشک با توجه به وضعیت بیمار آن را تجویز می‌کند.

در فرایند اکسیژن درمانی دوز مشخص و معین اکسیژن برای سهولت تنفس بیمار تجویز می شود. دستگاه خلوص سنج از تجهیزاتی است که برای این کار توسعه یافته است. این دستگاه میزان دقیق اکسیژن را در گاز ورودی به بدن بیمار اندازه می گیرد و مقدار آن را نمایش می‌دهد. 

کاربردهای دستگاه خلوص سنج

کاربردهای صنعتی مختلفی برای دستگاه خلوص سنج اکسیژن وجود دارد. در صنایع بسته بندی، ذخیره سازی و پاکسازی دارو و مواد غذایی از این دستگاه استفاده می شود. در مراکز جداسازی هوا، جوشکاری، اندازه گیری کیفیت گاز نیز این دستگاه بکار می رود. خودروسازی، غواصی، مانیتورینگ هوای کارگاه و مانیتورینگ پزشکی نیز از کاربردهای این ابزار است. کاربرد این دستگاه در پزشکی در موارد زیر است:

خدمات درمانی

دستگاه‌های خلوص سنج التراسونیک کاملا پرتابل هستند و هزینه نگهداری کمی دارند. با توجه به این خصوصیت و مقرون به صرفه بودنشان برای امور بالینی عمومی بسیار مناسب هستند. این دستگاه قادر است به طور کامل کیفیت هوای تنفسی بیمار را اندازه بگیرد. به همین دلیل با این وسیله‌، هزینه کنترل کیفی درمان بیماران تنفسی به کمترین میزان ممکن کاهش پیدا می کند.

مراقبت از نوزادان

برای مراقبت از نوزادان لازم است میزان دقیقی از اکسیژن را با استفاده از بلندر پزشکی فراهم آورد. با این وسیله می‌توان کیفیت هوای انکوباتور نوزادان را تنظیم کرد تا وضعیت سلامتی ان ها در حالتی ثابت قرار گیرد.

درمان در خانه

در موارد متعددی به دستور پزشک اکسیژن درمانی بیماران در خانه انجام می شود. بیمارانی که در خانه تحت اکسیژن تراپی قرار می گیرند نیز می‌توانند از این دستگاه استفاده کنند. با این وسیله کیفیت هوای تنفسی بیمار کنترل شده و او را در شرایطی ثابت و درمان مناسب قرار می دهد.

خدمات اورژانس

برای خدمات اورژانس اضطراری و فوری نیز این وسیله حیاتی می‌باشد. با استفاده از این ابزار می توان میزان دقیقی از اکسیژن را به فرد آسیب دیده رساند.

نحوه نگهداری دستگاه خلوص سنج

همواره باید مراقب بود تا از ورود مایع به درون خلوص سنج اکسیژن جلوگیری شود. وجود مایعات عملکرد حسگر دما را مختل می کند. لازم است تا گاز ورودی در فشار پایین وارد خلوص سنج شود. فشار زیاد به اجزای داخلی سنسور صدمه می زند و باعث از کار افتادن فرایند اندازه گیری می شود. برای تنظیم فشار کافیست اندازه گیری در حدود فشار ورودی به بیمار که باعث ایجاد دبی جریان ۱ تا ۵ لیتر در دقیقه باشد انجام شود. نگهداری مناسب دستگاه نه تنها عملکرد درست خلوص سنج را تضمین می کند بلکه عمر دستگاه را نیز افزایش می دهد.

دستگاه خلوص سنج یکی از تجهیزات پزشکی پرکاربرد و ضروری در مراکز درمانی و بهداشتی است. از این دستگاه در کاربردهای خانگی نیز استفاده می شود. این دستگاه قادر است میزان دقیق غلظت اکسیژن را اندازه گیری کند. از این طریق می‌تواند به تنفس بیمار، به خصوص بیمارهایی که مشکل ریوی دارند و قادر به تنفس نمی‌باشند کمک رسانی نماید.

اکسیژن درمانی یا اکسیژن تراپی یک روش پزشکی نوین است که در طی آن اکسیژن اضافی برای سیستم تنفسی و در نتیجه سلولهای بدن فراهم می شود. به این فرایند اکسیژن مکمل هم گفته می شود. این روش درمانی توسط مراکز خدمات درمانی و با نسخه پزشک تجویز می شود. ممکن است این روش درمانی در بیمارستان، مرکز پزشکی یا در خانه اجرا شود. در اکسیژن تراپی اکسیژن اضافی از طریق منابع اکسیژن تامین و در اختیار بیمار قرار می گیرد. اکسیژن گازی است که برای زندگی انسان حیاتی است. این گاز در هوایی که تنفس می کنیم یافت می شود. سلول های بدن برای تولید انرژی به اکسیژن نیاز دارند. ریه ها اندام هایی هستند که اکسیژن را از هوای تنفسی جذب می کنند. اکسیژن از ریه ها وارد خون می شود و به اندام ها و بافت های بدن می رسد. در بیماریهای مزمن ریوی ممکن است برای عملکرد طبیعی اندام‌های بیمار نیاز به تجویز اکسیژن اضافی (مکمل) باشد.

چه کسانی به اکسیژن درمانی نیاز دارند؟

برخی بیماریها باعث می شوند سطح اکسیژن خون بسیار پایین باشد. اکسیژن خون پایین ممکن است باعث احساس تنگی نفس، خستگی یا سرگیجه شود. اکسیژن درمانی می تواند این کمبود اکسیژن را جبران کند. در ذیل بیماریهایی هستند که به طور موقت یا طولانی مدت به اکسیژن مکمل نیاز دارند:

• COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه)
• سینه پهلو یا ذات الریه
• کووید-۱۹
• التهاب مزمن آسم
• نارسایی قلبی در مراحل پایانی
• فیبروز سیستیک
• وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب

افراد مبتلا به COPD حاد به اکسیژن درمانی طولانی مدت نیاز دارند. COPD یک اصطلاح کلی است که شامل بیماری های پیشرونده ریوی است که منجر به افزایش تنگی نفس می شود. این بیماران ممکن است نیاز به اکسیژن درمانی تا ۱۵ ساعت در روز داشته باشند. در دراز مدت، اکسیژن درمانی منظم می تواند به طور قابل توجهی کیفیت و طول عمر افراد مبتلا به COPD را بهبود بخشد. اکسیژن درمانی می تواند برای کسانی که اغلب سطوح اکسیژن پایین را تجربه می کنند، صرف نظر از دلیل، بسیار مفید باشد. در صورت نیاز، استفاده منظم از اکسیژن درمانی می تواند به افراد اجازه دهد تا با کاهش تنگی نفس، تحرک بیشتری داشته باشند. همچنین می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را بهبود بخشد و در بسیاری از موارد امید به زندگی را افزایش دهد.

چه تجهیزاتی برای اکسیژن درمانی در خانه نیاز دارید؟

اگرچه اکسیژن درمانی در بیمارستان و مراکز درمانی متداول است، اما می توان آن را در خانه نیز اجرا کرد. چندین دستگاه برای رساندن اکسیژن در خانه استفاده می شود. نوع دستگاه اکسیژن رسانی معمولا با تجویز پزشک مشخص می شود. از پزشک معالج یا مراکز مراقبت‌های پزشکی جویا شوید تا به شما کمک کنند تجهیزاتی را انتخاب کنید که بهترین کارایی را برای شما دارد. انواع مختلفی از دستگاه ها وجود دارند که می توانند در خانه اکسیژن مورد نیاز برای اکسیژن درمانی را تامین کنند. رایجترین این تجهیزات کپسولهای اکسیژن و دستگاه های اکسیژنساز می باشند.

کپسول اکسیژن

کپسول اکسیژن معمولا در اکسیژن درمانی موقتی زمانی که نیاز به منبع اکسیژن در کوتاه مدت نیاز باشد استفاده می شود. مخازن (کپسولهای) اکسیژن می توانند حاوی اکسیژن مایع یا گاز باشند. این کپسولها معمولا دارای حجم های متنوع بین ۱ تا ۴۰ لیتر می باشند. فشار کاری این کپسولها بالا و حدود ۱۵۰ بار می باشد. لذا لازم است رگولاتور فشار روی این کپسولها تعبیه شود تا فشار خروجی آن تنظیم شود. همچنین این کپسولها به مانومتر و لیوان مرطوب کننده هوا مجهزند تا فشار اکسیژن را نمایش داده و رطوبت گاز را افزایش دهد. پس از اتمام ذخیره اکسیژن باید به مراکزی که کپسولهای اکسیژن را پر می کنند مراجعه کنید. در شرایط بیماری های حاد لازم است دو کپسول اکسیژن در کنار بیمار باشد تا در بازه زمانی پر شدن یک کپسول، فرایند درمان متوقف نشود.

دستگاه اکسیژنساز

نوع متداول تر منابع اکسیژن دستگاه اکسیژنساز است که اکسیژن را از هوا جدا کرده و با غلظت بالایی (۸۰ تا ۹۶ درصد) بطور پیوسته در اختیار بیمار قرار می دهد. فشار گاز تولید شده با این دستگاه نسبت به کپسول اکسیژن کمتر است و لذا کاربری راحت تری را فراهم می کند. بیمار معمولا اکسیژن را از طریق لوله بینی (کانولا) یا ماسک دریافت می کند. تجهیزات اکسیژن می توانند به سایر تجهیزات پزشکی مانند دستگاه های CPAP و ونتیلاتور متصل شوند.

خلوص سنج یا آنالایزر اکسیژن ابزاری است که برای آزمودن تجهیزات اکسیژن درمانی استفاده می شود. این دستگاه درصد غلظت اکسیژن و مقدار جریان آن را اندازه می گیرند.

روش های انتقال اکسیژن به بیمار در اکسیژن تراپی چیست؟

آنچه در بخش قبل اشاره شد، شامل منابع اکسیژن خانگی می باشند. برای انتقال اکسیژن از منبع به بیمار بسته به درصد اکسیژن مورد نیاز بیمار سیستم های مختلفی توسعه یافته اند. روشهای رایج انتقال اکسیژن به بیمار شامل موارد زیر است:

کانولای بینی یا کانولا نازال

رایج ترین روش انتقال اکسیژن از طریق کانولای بینی یا کانولا نازال است. کانولای بینی از لوله ای تشکیل شده است که از هر دو سوراخ بینی عبور می کند. این روش در موارد بیماری غیر حاد استفاده می شود. این روش قادر است ۲۴ تا ۳۰٪ اکسیژن را برای بیمار فراهم کند. در این روش سرعت جریان بین ۱ تا ۴ لیتر در دقیقه مناسب است. سرعت جریان ۴ لیتر در دقیقه ممکن است باعث خشک شدن مخاط بینی و ناراحتی بیمار شود ولی سرعت جریان ۲ لیتر در دقیقه راحتی بیشتری را فراهم می کند.

ماسک هادسون

ماسک هادسون خیلی کمتر در اکسیژن درمانی استفاده می شود. از این ماسک در مواردی که اکسیژن رسانی در حد ۳۰ تا ۴۰٪ مد نظر باشد استفاده می شود. سرعت جریان اکسیژن ۵ تا ۱۰ لیتر در دقیقه در این نوع ماسک استفاده می شود.

ماسک ونتوری

ماسک ونتوری قادر است ۲۴ تا ۶۰٪ اکسیژن را به ریه های بیمار انتقال دهد. این ماسک ها اغلب در بیماران COPD و جهت اجتناب از اکسیژندهی اضافی به بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. اتصالات پلاستیکی رنگی مختلفی با این ماسک همراه است که هر یک برای انتقال درصد اکسیژن خاصی استفاده می شوند. هر یک از اتصالات پلاستیکی برای سرعت جریان اکسیژن خاصی مناسب هستند. بسته به نیاز بیمار یکی از این اتصالات در ماسک ونتوری تعبیه می شود:

• اتصال آبی رنگ: برای سرعت جریان ۲ تا ۴ لیتر در دقیقه مناسب است و ۲۴٪ اکسیژن را به ریه بیمار انتقال می دهد.
• اتصال سفید رنگ: برای سرعت جریان ۴ تا ۶ لیتر در دقیقه مناسب است و ۲۸٪ اکسیژن را به ریه بیمار انتقال می دهد.
• اتصال زرد رنگ: برای سرعت جریان ۸ تا ۱۰ لیتر در دقیقه مناسب است و ۳۵٪ اکسیژن را به ریه بیمار انتقال می دهد.
• اتصال قرمز رنگ: برای سرعت جریان ۱۰ تا ۱۲ لیتر در دقیقه مناسب است و ۴۰٪ اکسیژن را به ریه بیمار انتقال می دهد.
• اتصال سبز رنگ: برای سرعت جریان ۱۲ تا ۱۵ لیتر در دقیقه مناسب است و برای انتقال ۶۰٪ اکسیژن به ریه بیمار مناسب است.

ماسک بدون تنفس مجدد

ماسک بدون تنفس مجدد در مواردی که ۸۵ تا ۹۰٪ اکسیژن در ریه های بیمار لازم است استفاده می شود. در این ماسک سرعت جریان گاز اکسیژن ۱۵ لیتر در دقیقه استفاده می شود. کیسه هوایی متصل به ماسک دارای یک شیر یکطرفه است که از تنفس مجدد هوای بازدم جلوگیری می کند. از این ماسک در بیماران ناخوش با شرایط حاد استفاده می شود. باید توجه داشت که استفاده طولانی مدت از این ماسک می تواند خطرآفرین باشد لذا باید با نظارت پزشک یا متخصص از این ماسک استفاده کرد.

دستورالعمل استفاده از اکسیژن تراپی چیست؟

معمولا پزشک معالج نسخه ای برای شروع اکسیژن درمانی می نویسد. پزشک به شما می گوید که چگونه و برای چه مدت از این روش درمانی استفاده کنید. فاکتورهایی که پزشکان در اکسیژن درمانی مشخص می کنند عبارتند از: 

• درصد اکسیژن مورد نیاز: معمولا این درصد بالای ۸۰ درصد اکسیژن تجویز می شود.
• مدت زمان اکسیژن درمانی: عبارت از تعداد ساعاتی در روز است که نیاز به اتصال به منبع اکسیژن وجود دارد.
• سرعت جریان گاز (دبی یا فلو نیز نامیده می شود) میزان اکسیژنی است که در یک دقیقه برای بیمار تامین می شود. 

ضروری است که تمام دستورالعمل های خاص پزشک دنبال شود. اگر فکر نمی کنید که اکسیژن درمانی برای شما مفید است، قبل از ایجاد هر گونه تغییری به پزشک معالج مراجعه کنید. برخی از افراد فقط در طول فعالیت های خاصی مانند ورزش یا خواب به اکسیژن نیاز دارند. افراد دیگر به طور مداوم به اکسیژن نیاز دارند. نباید در حین اکسیژن درمانی از مواد مخدر یا الکل استفاده شود، زیرا می توانند تنفس را کند کنند. لازم است پزشک معالج از داروهای تجویزی دیگر بیمار آگاه شود.

خطرات استفاده از اکسیژن درمانی چیست؟

اکسیژن درمانی به طور کلی بی خطر است، اما می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. این عوارض شامل خشک شدن مجاری بینی، احساس خستگی و سردرد صبحگاهی باشند. اکسیژن خطر آتش سوزی دارد، بنابراین هنگام استفاده از اکسیژن موارد ایمنی را رعایت کرده هرگز سیگار نکشید یا از مواد قابل اشتعال استفاده نکنید. اگر از مخازن اکسیژن استفاده می کنید، مطمئن شوید که مخزن شما ایمن است و مجاری آن عاری از روغن یا گریس می باشند. از پایدار بودن کپسول اطمینان حاصل کنید. اگر کپسول اکسیژن سقوط کند و ترک بخورد یا قسمت بالایی آن بشکند، می تواند بسیار خطرآفرین باشد.